Mùi

Bầy kiến xếp hàng đi ngoằn ngoèo, khoảng cách từ cánh cổng vào nhà không xa lắm, bụi cúc ngai ngái mùi cay.  Khung cảnh chung quanh đẹp như huyền thoại, căn nhà nằm ẩn trong khu rừng nhỏ, trước mặt có suối, trên thân cây rêu xanh phủ một bên, bên kia trơ vỏ mốc, hoa dại dưới gốc lay lay ngơ ngác khi gót giầy của kẻ lạ bước kề bên. Bầy kiến bình thản đi theo đoàn bận rộn tíu tít, có lẽ trời chuyển mưa.

Ngập ngừng bên cửa, ngại ngùng hay sợ hãi phải lay động không gian chừng như trốn tránh hiện thực, người khách đứng thừ người đầu hơi cúi xuống nhìn mũi giày phủ đầy bụi đỏ, những hạt bụi lá mục.

– Ông tìm ai!

Người đàn ông quay mặt lại, giọng nói nhẹ nhàng thánh thót, phá vỡ lớp pha lê đông cứng chung quanh trước đó.

– Mùi, em đấy ư?

Run run ông hỏi, người phụ nữ mở tròn đôi mắt, đôi mắt không còn mùa lóe lửa, ánh lửa của niềm bí ẩn riêng tư vừa bị nổ tung.

Mùi là ai? Tên họ hay chỉ là tiếng vang trong tiềm thức, trong quá khứ ngộp ngụa đau đớn giẫy giụa giữa lằn ranh sống – chết, giữa thiện – ác, giữa phải – trái, giữa người và ta, cái ta hiện diện ngay tự thuở lọt lòng.

Khương, tên của người đàn ông,  tiến đến một bước, Mùi lui một bước, bước chân tiến – bước chân lùi của một bắt đầu trong quá khứ, trong một đêm tịch lặng. Bước chân lui đến góc tường, bước chân tiến dừng lại, vòng ôm siết chặt, đôi môi khóa, đóa trà mi vừa độ bị lộ lối vào ra.

Mùi sững lại lưng tựa vào gốc thông, không còn lối để bước lùi thêm nữa, thì ngừng, thì nhìn thẳng vào mặt người đối diện, ba mươi năm trốn chạy, lại thấy nhau.

Thìn Tuất Sửu Mùi – tứ hành xung họp lại trong một gia đình. Ngày còn sinh thời ông cụ hay ta thán: “Gia đình người ta tam hợp ngồi duỗi mà ăn, gia đình này xung kỵ chẳng đâu vào với đâu!”  Bà cụ hiền lành: “Ý trời thế nào mình thuận theo nhẽ ấy, tích đức sợ gì xung kỵ hão huyền!”

Xung kỵ Thìn với Tuất là hai chị em yêu cùng một người, rồi đau đớn chị chẳng nhường em, em không nhịn chị, người ta bỏ đi, cô Thìn cô Tuất còn mãi lẻ loi, đến xế đời hai chị em ở chung nhà, mặt nhìn mặt lòng chẳng cùng lòng, dấm dẳng cay đắng nhiếc móc vào ra! Giá như mà . . .

Sửu với Mùi, chẳng ai tranh thắng thua, chẳng ai màng ganh ghét, thế mà sợi dây oan nghiệt thít vào xương thịt, máu chẳng đổ chỉ chạy vòng quanh hai quả tim biết nhẽ đời, thu xếp cho nhẹ lòng nhau bằng cách không liên lạc, không nói không hỏi, có gặp chỉ khẽ khàng chào rồi lảng đi nơi khác. Nếu không trong gia đình dòng tộc, nếu chẳng có dáng dấp hình hài giống nhau Sửu và Mùi chỉ là kẻ lạ, dù trước khi có Khương hai chị em khắng khít chẳng rời.

Đổ tội cho Trời già không có mắt, kết oan cho bà Nguyệt ông Tơ làm chi, những con người có tim có óc, có yêu có ghét có giận có hờn, đã tạo thòng lọng chui vào, rồi đau rồi tủi, rồi oán rồi trách, để khổ cho nhau.

– Ông tìm tôi làm gì?

– Mùi vẫn còn giận anh?

– Giận là còn vương vấn, tôi thì không.

KHÔNG thật không? Đã hơn ngàn đêm ngậm nhấm.

Vọng trong đêm
tiếng thở dài nhân duyên lầm lỡ
Hạnh phúc buồn
quạnh hiu khuya trăn trở giấc mê
Sợi tóc xưa
ngậm ngùi vương trên vai người mùa cũ
Bước tình xa
trầm hương phai nhòa nhạt dấu chân về

Ngọn nến thắp
có đủ soi trời thinh lặng?
Rượu tràn ly
có mong khỏa lấp sông sầu?
Tình phụ tình
Người mãi vẫn phụ lòng nhau

Này vực sâu
Đêm
Tôi
Áo xưa nhàu *

Cứ tưởng “tiền dâm hậu thú” mọi sự sẽ hanh thông để trăm năm “sắc cầm hòa hợp”, ngờ đâu Sửu ghìm cương con tạo, cướp sợi tơ hồng, ngày lên tàu vượt biên, Mùi bị bỏ lại trên bãi vắng giờ khởi hành, em chị lạc dấu nhau.  Trớ trêu thay, Khương cùng chung chuyến, chuyện âm dương trại tị nạn khó ai lường, gộp chung mái nhà để được định cư, người tình thành anh rể!  Khúc phim quay nhanh trong trí óc như bài điếu văn an táng mối tình đầu.

Nhìn đôi mũi giày đàn ông vướng bụi đỏ, mùi mưa ngày cũ, mùi mưa ẩm bây giờ,  đôi tay muốn vươn ra ôm lấy, lại thôi!

khi ta nằm trên thảm cỏ khô mùa đông
yêu & kêu gào ngọn lửa mặt trời hồng tháng hạ
những vì sao tuyết rơi

nhắm mắt / không nhìn nhau
lạnh
mảnh trăng non oằn cong vành môi rạn nứt
hơi thở trầm / hư hao

mầm của đất hoang trỗi dưới sống lưng cô tịch
nhọn / bén ngót / lùa đường tay thạch nhũ
phiến đá hoa cương / vai / xây cầu phù lệ
tóc chảy dòng thương ca / xa / thiên cổ chợt về

khi ta nằm trên ngọn cỏ khô mùa đông
yêu! và không chờ đợi *

Ngày gặp lại, sân bay đón nhau, chẳng nhìn! Khương lừng chừng muốn nói điều gì lại thôi, bảo lãnh cho cả gia đình sang Mỹ còn gì quý hóa hơn. Ông bà cụ vui vẻ thấy cả nhà đoàn tụ, mất có mấy chỉ vàng ngày cho Sửu vượt biển, thêm chút ít lót tay công an phường quận, để cả nhà lên máy bay cho nhanh, tất cả như giấc chiêm bao chập chờn thành thật.  

Thìn biến thành Thera  hoang dã – Tuất trở nên  Thora cơn bão của trời.  Nghịch ngạo phải dính líu với nhau, mối tình đầu của cả hai đã thành tro thành bụi tự bao giờ, thế mà họ vẫn hí hoáy vẽ vời, vẫn giữ chữ chung – chữ trinh cho kiếp khác có thể thấy lại nhau! Cả hai hay chỉ một!

Sửu biến thành Suha, tên của vì sao Ả Rập – người con gái độc nhất trong nhà có chồng, có hình đám cưới, dù ngày cưới chẳng có mẹ chẳng có cha, chẳng có em, chẳng có chị, vì lúc ấy gia đình còn luẩn quẩn trong căn nhà có giàn hoa giấy làm cổng, có bộ tràng kỷ làm chứng gia đình “danh gia vọng tộc”, chiều nghe tiếng chuông chùa đổ, sáng nghe tiếng chuông nhà thờ ngân, vào ra đi đứng nhẹ nhàng, giấu kín nỗi buồn thanh xuân thầm kín.

Mùi biến thành Munael tia sáng của trăng, khi trồi khi sụt.  Ngày nhận hình cưới của chị, chẳng có sông, không thấy biển mà sóng cuồn cuộn trong lòng, đôi môi của chú rể là của Mùi, đôi mắt của chú rể cũng của Mùi, bờ vai rộng, ngón tay thon, nỗi rạo rực yêu thương không loãng đi chỉ nồng như rượu, rượu được nén kỹ, được chôn được ủ, con men tình ngày một sinh sôi, cơn ghen tình ngày một hừng hực.  Mùi không còn nghĩ đến vượt biển nữa, sau lần cả nhóm bị bỏ lại, lếch thếch tìm đường về Sài-gòn từ Rạch Giá, may mà không bị bắt.

Sang Mỹ, người đầu tiên rời khỏi căn chung cư là Mùi, vì không thể chấp nhận mỗi ngày mỗi gặp mặt, khi Khương ghé gởi con cho bà ngoại và các dì. Đi không trở lại, đi để giết nỗi cô độc đêm, đi để thành Munael De Leon, để khởi loạn, để có con để xóa để bôi những sắc màu u tối quá khứ. Cha Mẹ trăm tuổi trở về chịu tang vội vã, tất tưởi rồi đi, nhất định cắt cầu, nhất định không dùng dằng, dù có nhiều lần Khương tìm dịp mở lời, Mùi đã gạt ngang rồi lẩn tránh.

Đời cứ trôi, những nhớ nhung nhập nhòa trong bóng đêm, đôi mắt xanh thành đôi mắt đen, bờ lưng dầy chắc nịch, nhớ tấm lưng gầy gò lần đầu, ngây ngô vượt ranh giới để trở thành thiếu phụ. Chẳng khó gì để ngoại tình tư tưởng, người phụ nữ Á Đông khép kín, nhẹ bước vào ra như con búp bê bằng sứ, chăm sóc chồng cho đến lúc chồng chẳng còn hiện diện trên thế gian, hầu hạ con cho đến lúc chúng chẳng còn cần mẹ, ngôi nhà xinh xắn nhỏ nhắn giữa cánh rừng là món quà Joe De Leon tặng vợ, kỷ niệm hai mươi lăm năm thành hôn, cũng là thành hôn, chưa đến nửa giờ đồng hồ trong tòa án thành phố, có ông chánh án râu quai nón, có một người làm chứng, cùng ký vào sổ bộ, để có tờ giấy hôn thú là xong, chẳng gia đình hai bên, chẳng hình chẳng ảnh.  Ngôi nhà để nghỉ ngơi sau những ngày đi làm mệt mỏi, trở thành am thất cho Mùi sau khi Joe bị tai nạn mất đi, nàng về ở hẳn xa lánh mọi người.

– Mùi không mời anh vào nhà ư?  

– Vào làm gì nữa, anh về đi!

– Sửu đã mất hơn năm rồi, Mùi không biết tin ư?

– Mất thì sao, còn thì sao!

– Anh xin lỗi!

– Lỗi gì?

– Lỗi hẹn với em.  Anh không thể nào làm khác đi được, chuyến tàu gặp sự dữ, Sửu gặp sự dữ, chỉ một anh là nơi Sửu tựa nương, em không cho anh điều kiện để nói cho em biết, đến bây giờ . . .

Khương nói không thở, Mùi nghe không thở, ngực trĩu nặng, mắt hoa đất trời chao đảo! Chị Sửu ơi nỗi đau đớn dày vò ai đau hơn ai? 

Trời bắt đầu lắc rắc hạt mưa, Khương vẫn đứng trước Mùi, nàng đang ôm mặt nức nở khóc!

Sáu mươi năm cuộc đời có đủ để hiểu hết lẽ được mất – có đủ để thấy hết nỗi đớn đau, có thật rằng tứ hành xung khắc, hay tại con người không chịu mở lòng ra. Yêu và Chấp./.

* Thơ: Phù Dung

Ấu Tím 2014

Chuyện Tình . . . Ép Chuối!

Cũng tại Facebook mà ra, cũng tại khoe khoang mà ra, dự tiệc nhà cô bạn khéo léo cho ăn món chuối nướng nước dừa về nhà còn thèm, chạy ra chợ mua ngay ba nải chuối hườm hườm xấu xí giảm giá về hí hoáy làm theo ý mình nghĩ thay vì đợi bạn chỉ cách làm! Dĩ nhiên làm có chụp hình và khoe khoang ra vẻ ta đây gì cũng biết . . . thế là nhận được tin . . . hỏi han: “Có phải . . . !”
Chuyện nhận tin hỏi han kiểu này rất dễ bị “gài” để bị mất trang Facebook mình tạo nên và dễ bị “tin tặc chiếm mặt” làm tiền bạn bè thân hữu cho nên:

Nhận thì nhận mà lơ thì lơ – ta không thèm nhận thêm bằng hữu  – nhận thì nhận mà lơ thì lơ – à hát theo giọng quan họ Bắc Ninh á nha!

Nhưng rồi thêm tin nữa là đoạn viết đã đăng tứ lung tung:
“Hồi đó đi học kèm mùa Hè vui lắm, sáng đi bơi, trưa về đi học. Mười bảy bẻ gẫy sừng trâu, chắc mười sáu phải ăn cho đủ sức lớn, nên ăn cơm nhà chưa đủ, phải đi ăn hàng thêm mới không bị kiến bò bụng (đói) khi ngồi học. Từ lớp học phải băng qua đường Nguyễn Biểu mới đi ăn hàng được. Hàng ăn bán ê hề trước cổng trường Thánh Linh. (Từ Nguyễn Trãi, quẹo vào Nguyễn Biểu hướng lên cầu chữ Y, rẽ phải là gặp trường này, rẽ trái là đến trung tâm Khuyến Học). Đến lớp, dựng xe đạp xong là rủ ngay Phượng, Nhung, Cầu chạy ngay cho kịp. Nào là bột chiên của chú Sáng người Hoa, hai tay chú dùng hai cái xẻng, lật những miếng bột vuông, hình con cờ trên chảo chiên như múa. Hàng đậu đỏ bánh lọt có những hũ đậu xanh, đậu đỏ, đậu trắng thật thèm, thêm cái máy bào đá bằng tay, mỗi lần chị bán hàng xoay tay quay, cục nước đá bị bào làm văng tuyết ra chung quanh thật đẹp. Hai món này vẫn không quyến rũ bằng hàng chuối nướng nước dừa.. Món chuối nướng này đặc biệt lắm. Bà bán có nguyên quầy chuối sứ vừa hườm chín, vỏ còn xanh, một cái vỉ đựng than hồng nổ lép bép. Bà xếp những trái chuối đều đặn trên vỉ, lật qua lật lại đến khi vỏ chuối mọng lên, bà bốc chuối ra, cho vào tấm thớt ép nó dẹp lại, lột vỏ rồi lại bỏ lên vỉ, lại nướng, học trò đã đến giờ vào lớp, chuối nướng vẫn chưa xong, năn nỉ: “Dì lấy nó ra đại đi, chát chút cũng được mà ?”

rồi viết vầy nè: Sau đó là không cần chờ mà đến là có ngay đúng không?

Chao ơi, câu chuyện đã vào thời cổ tích được nhắc đến từ tên đường Trần Bình Trọng –  Nguyễn Biểu đến Phan Văn Trị,  nhà thờ Chợ Quán trường Thánh Tâm trường Thánh Linh Thiên Phước , nói chuyện nhớ quên đầu đuôi chẳng còn mạch lạc,  hơn 50 năm rồi còn gì ? Thuở đi học thêm thuở “bẻ gẫy sừng trâu” đã qua từ lâu lắm bây giờ muốn bẻ vỏ trái bắp còn phải kêu gọi tứ phương!  

Ai?  Sơn hay Thành? Không chẳng là Sơn cũng không là Thành! Vậy . . . 

Là người lột chuối cho má bán, rồi làm sao mà  . . . thì đường Phan Văn Trị thì trường Khuyến Học là căn nhà đôi của nhà bà  Bắc mẹ của Thành mặt mụn và chỉ có một bà bán chuối nướng gần ngay đó chứ sao!  Nhắc lại con nhỏ hồi đó đen thui khi nào đến mua cũng hối:  “Dì lấy nó ra đại đi, chát chút cũng được mà ?”
Nghe giọng nhão nhẹt mà rền vào đến trong nhà, ló mặt ra ngó coi nó ra sao, nó mặc cái áo  áo sơ mi trắng bên trong cái đầm có hai quai đeo sọc trắng xanh lợt màu mây,  tóc còn ướt miệng tía lia năn nỉ thật là tức cười! Khi đọc đoạn văn tui nhớ ngay hồi đó tui nói với má nướng sẵn để đó cho tui, khi nào nó ghé  năn nỉ là tui nói má tui nhường cho nó phần của tui, tui ăn sau cũng được!
– Trời đất rồi giờ ở đâu? 
– Ở Việt Nam chứ đâu?
– Biết gì về Thành không?
– Không, thay đổi hết rồi, tui giờ cũng già chát rồi, con cháu lớn hết ráo đâu có đứa nào biết cái món chuối nướng than bà nội nó mần hồi đó nuôi tui đi học đâu?  
– Ừa! tui cũng có nhớ thấy loáng thoáng người con trai mang quầy chuối ra ngoài hiên cho Dì nướng tiếp mà có nhớ rõ mặt mũi chi đâu nè, làm như mắc cở hay sao mà khiêng ra giục xuống quày quả vô nhà lại liền! 
– Cả đám con gái ngồi ăn hàng tui con trai mắc chi cho ngó mặt tui.
– Trời ơi! Vậy là đọc rồi nhận ra người ăn dành ăn giựt chuối  nướng hồi xưa rồi tính đòi nợ gì đây Trời !
– Đòi chi đâu, nhắc kỷ niệm xưa là trẻ lại 50 tuổi cảm ơn không hết chứ có đòi chi đâu,  viết về Má tui dù thoáng qua chứ cũng làm tui cảm động ai mà nhớ món ăn nghèo nàn quê mùa miền Tây mà người nhắc là người miền Bắc nữa chứ, tui nhớ hồi đó tui đọc câu :”Con gái Bắc điêu ngoa giả bộ ngoan hiền” nghe cái giọng là tui nể né liền, thiệt ra tui cũng ngóng mỗi ngày coi nó có tới là tui kiếm chuyện ra nói cho Má tui nhường phần cho nó!

Thôi thì cho tui cám ơn dù muộn chút nghe anh Vô Danh, tui cho anh cái tên Vô Danh trong  kỷ niệm của tui, nói đến kỷ niệm là trẻ mãi không già anh Vô Danh nhé, tui lai người miền Nam lậm lắm rồi, tui sinh trong miền Nam sau 1954 anh chắc hơn tui một hay hai tuổi là hết cỡ rồi ha, vậy là người muôn năm cũ cũng đâu có xa chi đâu anh ha! 

Tui mới làm chuối nướng mà không có than, nhìn giống xưa chút chút nhưng ăn thì vô duyên không tả được – có lẽ nỗi nhớ không tạo nổi cái duyên mặn mà của nước cốt dừa phải chính tay mình nạo  dừa khô vắt lấy cốt, nấu trên lửa thêm chút hành lá rồi chan lên trái chuối hườm bị ép chín bằng than ửng hồng  không lên ngọn, trời ơi vị ngọt dịu dàng biết tả sao cho hết đây anh, vậy nghen mai tui khoe với bàn dân thiên hạ chuyện “tình” chuối ép, nó cũng là tình nếu không làm sao mà nhớ tới vậy chứ!   

 

It’s also because of Facebook, and also because of showing off, attending a friend’s party, where she cleverly served grilled banana with coconut water. I craved it so much when I got home that I immediately ran to the market to buy three bunches of ugly, discounted bananas. I tried to make it myself instead of waiting for my friend to show me how to do it! Of course, I took photos and showed them off, acting like I knew everything… and then I got a message asking, “Is it really…?”

Receiving this kind of message can easily lead to getting “hacked” and losing access to your Facebook account, or even having “hackers” scam your friends and family, so:

When you get the message, just ignore it – I won’t accept any new friends – when you get it, ignore it – oh, and sing it like the Quan Ho Northern folk songs!

But then another message came through, a post that was scattered everywhere:
“Back then, summer classes were so much fun. In the morning, we went swimming, and in the afternoon, we went to class. At seventeen, you’re strong enough to bend the buffalo horn, and at sixteen, you have to eat well to grow strong, so rice at home wasn’t enough, I had to eat out so I wouldn’t feel hungry during class. From the classroom, you had to cross Nguyen Bieu Street to go eat. The street vendors were plentiful in front of the Saint Linh School gate. (From Nguyen Trai Street, turn into Nguyen Bieu towards the Y-shaped bridge, turn right to find this school, or turn left to reach the Education Center). When we arrived at class, we’d park our bikes and immediately call Phuong, Nhung, and Cau to rush out to eat in time. There was fried dough from Uncle Sang, a Chinese man, who used two spatulas to flip the square dough pieces in the frying pan like he was dancing. There was a red bean and lotus cake stall with jars of green, red, and white beans, so tempting, plus a hand-cranked ice shaving machine where every time the seller spun the handle, the shaved ice would fly everywhere, looking so beautiful. But nothing was more irresistible than the grilled bananas with coconut water… These grilled bananas were so special. The seller had a whole stall of ripe bananas with still green peels, a charcoal grill that crackled with hissing sounds. She would arrange the bananas neatly on the grill, flipping them over until the peels became puffy. She would then pick them up, press them flat on a cutting board, peel them, and put them back on the grill, grilling again. By then, the students had to go back to class, but the grilled bananas were still not done. They’d beg, “Aunt, just take it out now, it’s fine if it’s a little burnt, right?”

Then the post went like this: After that, you didn’t have to wait anymore, you could just show up, and it would be ready, right?

Oh my, this story has become like a fairy tale, mentioned from the streets of Tran Binh Trong, Nguyen Bieu to Phan Van Tri, the Church of Cho Quan, the Saint Tam and Saint Linh schools, reminiscing with so many forgotten details, over 50 years ago, right? The days of extra classes and the “buffalo horn bending” are long gone. Now, even breaking the shell of a corn cob requires calling for help from all directions!

Who? Son or Thanh? No, it wasn’t Son, and it wasn’t Thanh! So…

It was the person peeling bananas for his mom to sell, and how… then Phan Van Tri street and the Education Center were near Mrs. Bac’s house, the mother of Thanh, a guy with acne, and there was only one lady who sold grilled bananas near there! I remember that little girl, so dark-skinned, always hurrying when she came to buy, saying, “Aunt, just take it out now, it’s fine if it’s a little burnt, right?”

I remember when I read this part, I immediately thought back to when I told my mom to grill the bananas in advance, and when she begged, I’d tell my mom to give her my portion, I’d eat later!

  • Where are you now?
  • In Vietnam, of course.
  • What do you know about Thanh?
  • I don’t know, everything has changed now. I’m old, and all my kids are grown. None of them know about the grilled banana with coconut water that my mom used to make to send me to school!
  • Yeah! I also vaguely remember seeing a boy carrying the banana stall outside for Aunt to continue grilling, but I don’t really remember his face. It seemed like he was shy, so he quickly moved the stall inside!
  • Why should I look at you? All the girls were sitting eating, and I was a boy!
  • Oh my, so after reading it, I realized the person who used to snatch the grilled bananas was asking for something now, right?!
  • What to ask for? I’m just reminiscing about the old times, feeling like I’m 50 years younger, thanking you so much. I’m not asking for anything. Writing about my mom, even briefly, made me so touched. Who would remember such a simple, poor dish from the countryside, and the person recalling it was from the North! I remember back then, I read the line: “Northern girls are tricky, pretending to be gentle,” and when I heard that voice, I immediately avoided them. But really, I used to look forward to every day, waiting to see if she’d come so I could make my mom give her my portion!

Well, let me thank you, even though it’s a bit late, Mr. Anonymous. I’ll give you the name “Anonymous” in my memories. When it comes to memories, I’ll forever remain young, Mr. Anonymous. I’ve been a southerner for so long now. I was born in the South after 1954, and I think you’re probably one or two years older than me, so the people from the past aren’t really far away, right?

I just made some grilled bananas without charcoal. They look a little like the old ones, but the taste is so off—it’s probably the nostalgia that can’t recreate the magic of fresh coconut milk, which you have to grate yourself, squeeze out the juice, cook it with a little green onion, and then pour it over the banana, which is pressed and grilled on red-hot coals. Oh my, the sweetness is indescribable. Tomorrow, I’ll show the world the “love” of pressed bananas. It’s love, isn’t it? How else could I remember it so clearly?