Chuyên mục: Nhạc

Hát những bài hát xưa cũ đã nghe đã hát thuở còn cha còn mẹ, nay hát lại và nghịch Proshow Producer kết hình ảnh thành chuỗi bay nhảy theo giọng hát là cách tập luyện gì không hiểu, nhưng làm theo ý mình thích đủ vui thời gian hưu dưỡng “tỉ phú thời gian” – Đọc tiếp “Đường Chiều Lá Rụng”

Chúng mình ngưỡng cửa “Lục thập nhi nhĩ thuận – thất thập nhi tòng tâm sở dục bất du củ” ai cũng phải hát vài lần bài Sérénade của Franz Schubert được nhạc sĩ Phạm Duy chuyển ngữ thành bài Dạ Khúc

“Nhạc tình của tôi trong loại nhạc tình cảm tính, nhạc của lứa đôi, nên tôi rất chú trọng tới chữ “nhau”: Cho nhau, Đừng xa nhau… Một bài thơ cũng ở trong chữ ”nhau” của Hoài Trinh đã nói lên mối tình xanh vẫn còn lo sợ… Bài thơ nhan đề Kiếp nào có yêu nhau…
Anh đừng nhìn em nữa
Hoa xanh đã phai rồi
Còn nhìn em chi nữa
Xót lòng nhau mà thôi ….
Cả bài thơ là một sự nức nở, nghẹn ngào, tiếc nuối… để có thể làm cho người đọc thấy trong lòng buốt giá, tái tê, chết lặng. Chắc bạn đọc cũng thấy bài thơ phổ nhạc được tôi thêm câu, thêm chữ. Phổ nhạc là chấp cánh cho thơ bay cao. Bài thơ ngắn ngủi, cô đọng này, vì có thêm chữ nên không còn tiết vần đều đều, bằng phẳng. Bây giờ nó quay cuồng theo nét nhạc, câu nhạc. Giai điệu của câu “đừng nhìn em nữa anh ơi” chuyển rất đột ngột, đi từ nốt trầm lên nốt cao nhất với hai “nhẩy bực” quãng 5 để diễn tả sự tột độ của tình cảm. Cái syncope sau câu “đừng nhìn em” làm cho mọi người thấy được sự nghẹn ngào của bài thơ và bài hát… Nói thêm cho rõ: ca khúc gồm 154 chữ, dài gấp rưỡi bản gốc. Bản gốc là thơ năm chữ theo luật thi, nhịp lẻ; ca từ nhịp chẵn 6-10 theo sườn lục bát vần lưng kết hợp với vần chân; hai câu ngũ ngôn trở thành bát cú (hémistiche) cho câu 10 từ với vần giữa câu. Như vậy, chỉ về âm luật thôi, bài hát đã khác bài thơ. Những câu, những từ, những âm (đừng… đã) luyến láy tạo ý nghĩa mới cho lời thơ – chưa kể nhạc thuật phong phú, tha thiết mang chất bi kịch. Hẳn người thôi đã quên ta! Trăng thu gẫy đôi bờ, chim bay xứ xa mờ. Gặp người chăng? Gặp người chăng, nhắn cho ta Hoa xanh đã bơ vơ, đêm sâu gối ơ thờ. (Trích Vang vọng một thời Phạm Duy – Mùa hè 2012)

Bài thơ ngậm ngùi của Minh Đức Hoài Trinh – được nhạc sĩ Phạm Duy phổ nhạc

Anh đừng nhìn em nữa
Hoa xanh đã phai rồi
Còn nhìn em chi nữa
Xót lòng nhau mà thôi
Người đã quên ta rồi
Quên ta rồi hẳn chứ
Trăng mùa thu gãy đôi
Chim nào bay về xứ
Chim ơi có gặp người
Nhắn giùm ta vẫn nhớ
Hoa đời phai sắc tươi
Đêm gối sầu nức nở
Kiếp nào có yêu nhau
Nhớ tìm khi chưa nở
Hoa xanh tận nghìn sau
Tình xanh không lo sợ
Lệ nhoà trên gối trắng
Anh đâu, anh đâu rồi
Rượu yêu nồng cay đắng
Sao cạn mình em thôi

Minh Đức Hoài Trinh, trong ký ức của Phạm Duy là một người phụ nữ có tính cách mạnh mẽ pha chút “bạt mạng”. Thói đời thích ban cho người đàn bà đẹp cuộc sống trắc trở. Có lẽ vì thế mà đằng sau mỗi nhan sắc yêu kiều thường là tâm hồn cứng cỏi vượt lên mọi nghịch cảnh. Cuộc giao duyên thơ – nhạc của nhạc sĩ Phạm Duy và nữ sĩ Hoài Trinh đã kịp cho ra đời hai bản tình: Kiếp nào có yêu nhau và Đừng bỏ em một mình.

 

“Người đi một nửa hồn tôi mất Một nửa hồn kia bỗng dại khờ!”

Dù biết nhiều khi dùng câu thơ của Hàn Mặc Tử diễn tả cho nỗi buồn nỗi đau thêm đậm đà ngay khi bị “bồ đá” thuở còn trẻ – thật ra rồi sẽ quên nhanh, nhưng nhờ những nỗi buồn này mà thơ nhạc có bao nhiêu là vần hay nốt lạ, để người thích hát vào buổi chiều như “người này này” thích thú nhớ lại thuở hát và có cả nước mắt nữa chứ vào buổi chiều “chạng vạng” nằm khèo trên chiếc ghế mây ôm đàn hát, cô em ngồi kế bên nói: “chưa già đã lẩn thẩn mơ màng” – bây giờ thì đúng là “già lẩn thẩn” hát véo von những bài tình ca cho tuổi mơ mòng, lại dùng thơ của Lệ Lan mà bảo: “Tôi còn trẻ lắm cho tôi mơ mòng”! Ai cấm mình nghĩ mình trẻ cơ chứ. Đã hát Lệ Đá Xanh phải hát Nửa Hồn Thương Đau cho đủ bộ – các bạn có nghe nhớ tha cho cái giọng buồn ngủ nhé – ngày xưa cũng đã từng có bao người . . . than thở bị “nửa hồn dại khờ” kia đấy vì  . . .  Thôi lại lôi chuyện hơn nửa thế kỷ ra khoe . . . vui mà!

Chia sẻ và tặng bạn những nốt nhạc câu thơ khi bạn buồn vì tình, tinh tế như những nét khắc kỷ hà trên chiếc lục bình cổ – tôi yêu những bài hát có linh hồn – hồn của người viết nhạc, hồn của người ghi thơ! Vâng khi đàn ông khóc, lệ nén ngược thành đá rớt xuống đáy lòng khô rạn – Nửa Hồn Thương Đau đến ngày cuối – nỗi đau dày vò không nguôi đến ngày ra đi – câu chuyện có ba người cả miền Nam ai cũng biết – Đời có chữ Tình chữ Hận chữ Đau – bỏ được chăng? Chỉ khi nhắm mắt! Đọc tiếp “Lệ Đá Xanh”

Bài hát này càng nghe càng thấm nỗi niềm trầm mặc của tiếng chuông đồng hồ tích tắc – nền nhạc cũ xưa trước 1975 không có digital – mời bạn nghe cùng tôi nhé, lớn gần đến đỉnh thất thập nhi tùng tâm sở dục bất du củ. . . thich gì không vượt qua giới hạn thì cứ làm, chồng có chê có chòng ghẹo chi cũng mặc, bạn có cười cười chuyện mình múa may cũng mặc, đã đến cái khoảng này không làm được theo ý mình thích cứ theo kiểu sợ “họ cười” tùng phụ tùng phu tùng tử đã tiêu mất rồi, bây giờ còn theo những điều ấy là tự mình tùng xẻo mình thì sao!

Cho nên tóm lại là mình thích hát lắm, 8 tuổi đã lên sân khấu vì bà nội mang cháu đi khoe – đám cưới chú cô trong nhà thế nào cũng bắt kê ghế đẩu lên cái bàn cho cô cháu mặc áo đầm thật đẹp đứng lên đó hát bài nào bà nội bảo hát – nghe vỗ tay rầm rầm mà có thích chi đâu, chỉ thích lời bà hứa: “Con hát xong tối bà mở radio cho nghe!” chao ơi! nỗi nhớ của 60 năm về trước hiện về, buổi tối ngủ với bà nội những đêm Hạ oi ả, lý do mùa Hè ở nhà nghịch quá, thế là được giao cho bà Nội để bố mẹ rảnh tay với các em, thế là nghe đủ thứ nhạc, có cả cải lương của cô Bích Thuận Bích Sơn, ngoan nghe lời bà sẽ được đến rạp hát xem cải lương còn chi bằng, thế là con bé . . . mầm non . . . xinh xắn cứ theo bà dẫn đi ăn tiệc giỗ – cưới, bà lại là bà “tiên chỉ” ngày xưa nên được mời suốt thôi, nhưng cũng bị khổ vô cùng về chuyện sáng 5 giờ phải theo bà đi lễ sớm!
Chúa ơi! Ông chánh chương (?) là quỷ dữ trong cung thánh đối với con bé, lý do con nít phải ngồi trên hàng ghế nhất ghế nhì, ngủ gục là nghe tiếng cái roi vụt vào thành ghế giật mình tỉnh giấc . . . nhưng lễ xong lại được ăn bánh trôi xôi vò, được cha xứ cho ăn viền bánh lễ! Ông chánh chương quỷ dữ khi ấy lại thành ông . . . từ hiền lành ra chào hỏi nói chuyện với bà và khen con cháu ngoan (?) Ôi thời gian . . .nên đừng cười khi nghe bà già hát líu lo nhé!

(“Tam thập nhi lập, tứ thập nhi bất hoặc, ngũ thập tri thiên mệnh, lục thập nhi nhĩ thuận, thất thập nhi tùng tâm sở dục bất du củ” Khổng Tử – Luận Ngữ)