“Tui thề tui hổng yêu ai, dì nguời ta cứ phụ tui gòai.” Giọng chị Hai hát nghe rầu thúi ruột. Cái âm giọng miền Nam rặt thấy thuơng làm sao.- Chị Hai à ! chị hát chi một bản nhạc hoài hủy dị chị ?”- Thì tui bị phụ phàng, tui hát dị chớ sao.”- Bị phụ phàng là sao chớ ?”- Chèn đét, phụ phàng là mình thích nó, nó thích mình hai đứa thích nhao, cái gồi nó bỏ mình cái đùng, đi lấy con nhỏ khác chớ sao ?”- Chị kể tui nghe đuợc hôn ?
”Tui tên Lụa, ông già tía tui muốn đời tui suôn sẻ, dịu nhiểu như sa Tân Châu, như lụa xứ Xiêm mà cho tui cái tên như dị. Tên cúng cơm tui điệu đàng mà đế ai biết đặng gọi , ngừi ta gọi tui là con Hai Đẹt. Hồi đó sanh con ra , phải kiêu nó bằng cái tên xấu xí, ra xóm ban điêm phải quẹt lọ nghẹ lên trán để xí gạt quỉ thần, hỗng thôi mấy ổng bắt mất. Rồi tui bị dính cứng ngắt dí cái tên Đẹt đó. Gọi tui tên Đẹt mà tui hỗng đẹt chút nào, ông bà nói con gái muời bảy bẻ gẫy sừng trâu , tui chấp ông bà hai năm, mới mười lăm tuổi tui đà trổ mã con gái.
Tui biết luyến lưu, biết thuơng nhớ âm thầm mà hỗng rõ rệt thuơng ai mới khổ chớ, tui tuởng thằng Năm, thằng Ba , thằng Bảy để ý đến tui ráo nạo. Tui bắt đầu biết liếc con mắt dòm mấy thẳng khi tui đi ngang qua tụi nó, biết đi sao cho ra tuớng xà tuớng điểu, mà trí não tui con nít trân thấy mẹ. Bà ngọai tui bả la tui ào ào:- Đẹt , mày ăn cơm đơm ra dĩa dậy là theo trai không cần cao trầu cứi gả nghen con, tao đập mày chết cha ngheo, dô lấy chén ăn hôn.không thì- Tổ cha mày con Đẹt, mày ga hàng ba ngồi sọc chơn sọc cẳng dị là mày chù mày ẻo gia phong rối rắm, mày khiến trai nó dòm ngó dô mày, có ngày xách giỏ ga đi không lời từ giã ông bà cha má , làng xóm chửi thúi đầu tao không biết dậy con dậy cháu.”Con gái nhà quê như tui, đuợc cầm cây viết là chiện hỗng có, ba cái cù nghéo, cái cuốc, cái leng là tui rành sáu câu. Mùa lúa nắng chang ra đồng phơi nắng tui hậm hực chong lòng biết nhiêu mà nói ,“ Trắng da là bởi phấn dồiđen da là bởi em ngồi chợ trưa”Ai nói sao nói, tui thấy mấy con nhỏ nhà giào bán chạp phô, da nó in như trứng gà bóc. Da tui chừng một nắng , nó đen thủi đen thui. Tui chùm tui chụp biết nhiêu, nắng nó ăn dô là khó nhả. Tui nghe mấy bà ngòai chợ chỉ dạy, đào củ huệ, trét lên da mặt , qua một điêm, da tui nó sần đỏ như mắc bịnh cùi, tui trốn hết mấy ngày trong nhà không dám ló mặt ra ngòai hóng mát. Mà rồi tui cũng dậy thì, cái thì con gái y như cái búp bông huờng, hé mở. Tui hết dám ra ruộng tắm mưa như hồi bộ ngực tui còn lép xẹp. Má tui bả đâu hay, tui có kỳ có nguyệt. Tui dấu bả còn hơn con mèo cào đất đem chôn đồ phế thải. Tui kiếm khăn khố tui che tui đậy, tui mang ba cái khăn rằn quấn xiết không cho bộ ngực nhú mầm, khúc này tui lo rầu dữ lắm lận , tui hỗng biết tui có mắc bịnh nan y chi hôn, có gần chết âm thầm bỏ tía má tui, dí bà ngoại tui hôn. Cho tới bữa má tui khiều tui dô nói nhỏ :- Chèn ơi Đẹt, bay có kinh rồi ha, sao không nói dí má chớ , con gái có cái dụ này là phải lo mà tránh xa đám đờn ông con trai nghe hôn, nó đụng tay mày là cái bụng mày chuơng phình lên y như thằng chỏng duới muơng, bay đừng ngu mà ngồi xệp xuống cái đòn mấy thẳng mới đứng dậy nghen , cái hơi nóng đờn ông mà xâm nhập dô máu huyết mày là mày mất hồn mất xác, tan tác đời hoa, lạc lòai đời phuợng , hỗng có phuơng đặng kiếm tấm chồng. Hễ có kỳ nhớ đừng tới lui nơi miễu thờ, đừng ghé ngang khu cúng quảy, đừng láng xáng dô chỗ thầy bà, chiều tà u chạy dô nhà, đừng lóng ngóng ngòai hàng ba , binh tuớng nó đi ngang bắt vía. Má nói dị bay nhớ hết hôn. Đờn bà con gái, có nhiêu đó đặng thủ thân , lo mà kình chống dí hà bá thiên binh nghen con.Sau bài học làm thân con gái của má tui, tui sợ con trai thấy ông bà ông vải. Tui thấy nó từ xa tui lo đi qua phía khác, mà ngộ nghen, hễ mình sợ nó , nó theo mình. Đám ruộng nào có tui đến mần hầu như đám con trai trong xóm nó cũng mần theo. Nhà nào mà hỗng có ruộng. Hôm nay tui giúp anh, ngày mơi anh giúp tui , mần xoay công dị đỡ mệt lắm chứ chơi ha. Bà ngọai tui đánh mùi mấy thằng ôn theo con cháu gái hây hây của bả, bả theo tui khích rịt , tui đi chợ, bả rảo theo sau, tui xà dô gánh bánh bèo bì, bả ghé dô hàng bánh đúc, tui bang qua khu hàng khô, bả xề qua khu trầu lá. Tui qua nhà con Tám, bả ghé nhà bà Năm. Hai bà cháu tui hình bóng sóng đôi như hai cây dừa bên cái ao đầu xóm. Bả bắt đầu ngấm nghé dòm chom lỏm mấy thằng trong xóm, coi thằng nào tuớng tá ngon ngon , để bả nhận làm nghĩa tế. Y cha kể mà cho hết ngọn ngành tình ái, nó dài thăm thẳm chiều trôi, hồi má tui tới tuổi cặp kê, bà ngoại tui cũng đã từng chọn rể ; chọn đuợc nguời ưng bụng bả khiều tới nhà cho ăn bánh xèo, bánh đúc. Bả nấu canh khoai mỡ, khìa dĩa tép rang, chưng thố mắm lóc, chiên đám rô mề, ê hề bánh trái. Mùa nào bánh nấy, đuợc ăn , đuợc ngắm má tui, đuợc bà ngoại tui bỏ nhỏ ngọt ngào, ổng già tía tui , ừa ổng là ông già tía tui á ;vuớng luới má tui cái một, tuơng tư má tui cái một. Mới đầu ổng ghé nhà, tại bà ngoại tui kiêu, ghé riếc quen đuờng, hỗng ghé thấy nhớ. Mới đầu ổng tuởng tại bà ngoại tui cho ăn ngon nhớ lâu, ai dè, tại cái miệng má tui cuời, tại mồ hôi bệt đám tóc mai , dính dô mặt làm tăng vẻ mỹ miều xuân sắc của bả,. Rồi hai ông bà sáp dô, sóng đôi đến giờ. Lâu lâu ba tui bỏ nhỏ :- Con Đẹt lo học nấu nuớng, mơi mốt chồng mày nó nhờ giống tao.Ổng nói mà mắt ổng còn liếc má tui tình tứ.“Đuờng tình yêu nhiều nỗi gian nan, ai không qua không phải là ngừi” , bà ngoại tui tính coi mòi chắc mẩm như bắp đã trổ hoa, mà rồi thành non èo non uột , bị dì tui không đẹp như má tui , nên mấy thẳng ghé ăn thủng nồi cơm, mòn ba cái đòn mà hỗng thấy thằng nào quen mùi, quen vị. Tui thì sợ ba điều má tui truyền dạy, sợ cái bụng nổi trống chầu, nên thấy mấy thẳng đâu là tui trốn kín mít sau bụi tre tàu. Hễ mở miệng là tui lầu bầu, hễ tui phải dô phụ ngoại tui, là tui đá cái thúng, đạp cái nia, chưa kể hễ ngoại tui biểu tui mần khéo tui cố tình làm cho nó hư nó xấu. Dí lợi chiêu thức của ngọai hết còn hạp thời, hạp tiết , nó cổ lậu cũ mèm, mà tui biết vì ngoại thuơng tui mà lo mà tính.Tui muốn tự ên tui, lựa một nguời quân tử cho tui, đặng tui phò, đặng tui thuơng tui nhớ. Tui hỗng ưa mấy thằng xum xoe bu ngoại tui đặng đuợc ăn chùa ăn miễu, mà hễ ngoại tui cần nó phụ chút chiện như xay lúa, gánh rạ là nó trốn tuốt bỏ thí đó, cũng con Hai Đẹt này mần.Tui chấm thằng Phuớc con nhà xay lúa. Thẳng có mái tóc thiệt ngộ, ra tới lộ gặp gió là nó bay bay. Thẳng không để tóc muỗng dùa như mấy thằng ngoại tui chấm, chưa kể bộ dó bảnh bao, thuông thả. Tui chấm nó mà nó không hay, nên một bữa nó ra đi mịt mù không quay trở lại.Tui qua tới tuổi đôi tám trăng rằm, mà chưa có gì chuyển biến, ngoại tui bàn dí tía má tui cho tui lên thành ở đặng học may. Tui ở nhà cô Ba tui, bả mần thợ may, chu mẹc ơi nguời ta nói thợ rèn ăn sắt, thợ may ăn vải , tui lên ở dí bả mới chưa đầy tháng, bả may cho tui chục bộ bà ba, mặc hỗng hết , bả nói tui ăn bận quê chờ quê chật, ma nào nó thèm tui. Chắc mẩm bà ngoại tui có nói gì dí bả, nên bả mới lo cho tui như dị.Rồi chiện tình đầu của tui xuất hiện, đó là anh học sanh trọ học ở xế nhà cô Ba tui. Điêm tui ra ngõ gánh nước, ảnh ngồi trên lan can dòm xuống , đốm lửa thuốc lá đỏ như mắt ma làm tui sợ , buớc hụt nhịp té nhào, đó là hồi ảnh biết tui. Niềm vui của tui là từ ngày lên thành tui không bị kiêu là đẹt này đẹt nọ, cô Ba tui kêu tui Lụa à, Lụa ơi hay như con chèo bẻo kêu chiều , dịu nhiểu. Con Bảy nói tui hay, ảnh tên Tuấn. Từ ngày có ảnh tui siêng gánh nuớc biết nhiêu mà nói, con Bảy gặp tui là mang lời ảnh nói tui nghe , cho đến một bữa ảnh xuất hiện ngay bên phông tên nuớc, giả ngộ đi lấy nuớc thay con Bảy. Tui run như con chó mực bị lọt xuống muơng, như con cá lóc quảy hà rầm trong rổ, khi ảnh đứng gần tui. Ảnh nói :- Trăng hôm nay thiệt ngộ hen cô ?tui quýnh qúang- Dà, ngộ.- Cô duới Long An lên ha?- Dà, Long An .Chèn ơi! Tay tui xiết cái chéo áo muốn rách , ảnh cứ hỏi, tui cứ “dà” nhịp , đến hồi thùng nuớc đầy, tui phải gánh dìa, ảnh phụ tui tới ngay nhà rồi đuờng ai nấy buớc.Có lẽ vì má tui hù tui dữ qúa, mà hễ ảnh sáp tới tui thụt cà lui, ảnh tính nắm tay tui , tui tính la làng tháo chạy mà ảnh buông tui cái bịch. Một sáng sau cơn mưa nguyên đêm não nuột, tui hết thấy ảnh xuất hiện trên lan can nhà con Bảy. Tui u qua nhà nó, nó nói tui nghe ảnh đi quân dịch mất mẹ nó rồi. Tui buồn hiu hắt suơng thu, tui chèo queo chèo quẻo, chưa tới nỗi bịnh tuơng tư như con công chúa trong tuồng tích yêu thằng cha Truơng Chi có tiếng sáo ngọt lịm đuờng phèn. Mà lòng tui bổi hổi bồi hồi nhớ cái giọng ảnh hỏi tui, nhớ cái tình tiết ảnh tính cầm tay tui, mà má tui rần rần nóng hổi.Rồi tới mối tình thứ hai, mối tình này tui đặt nó tên mối tình anh bán gạo, thay cho chuyện tình đầu phông tên nuớc của tui. Cô Ba tui thiệt khó, ăn gạo đòi phải gạo thơm thứ thiệt, hột gạo thon thẻ thơm nức đều rắp y nhau, bị dị mà cổ kêu mấy bà ngòai chợ hễ có phải mang tới tận nhà cho cổ. Nghe tiếng xe bịch bịch truớc nhà là cô tui kiêu :- Lụa à, ra phụ ảnh mang gạo dô con.Chèn đét, ảnh cao hơn tui hai cái đầu, tuớng bự sư mà cần tui phụ ha , hỗng lẽ tui cãi, mà chắc cô Ba tui kỹ tính, sợ ảnh mang gạo dô nhà, dòm ngó tới tư gia của cổ . Ảnh xách bao gạo một tay chớ mấy, còn tui phải kéo lê nó trên sàn gạch ạch đụi mang ra sau bếp.Cứ dị hòai, mà hai đứa tui có nháy mắt dí nhao. Ảnh dòm tui lom lom, tui đã qua mối tình phông tên nuớc, nên dòm lợi thiệt kỹ càng, bị dì hồi anh Tuấn ra đi, nhớ ảnh mà tui đế tuởng tuợng ra nổi cái bản mặt ảnh ra sao mới tức cành hông chớ. Anh này tên Thắm, tui kể cô Ba tui nghe , cô cuời ha há :- Chèn ơi, con trai tên Thắm thiệt kỳ hen bay, chắc ông già tía nó đặt tên theo vần, con chị tên Tình, thằng em tên Thắm, con nhỏ em trúng ngay cái tên Thiết, thiệt ngặt mà.May mà em kế tui là con trai nên nó mang tên Là cũng đỡ khổ.\Anh Thắm thiệt thắm nghen, ảnh nói chiện nhỏ híu, muốn nghe tui phải đến thiệt gần, gần đây là cũng cách cỡ ba viên gạch bông, chớ tui hỗng dám ghé gần hơn, sợ cái hơi nóng hừng hừng của ảnh dính dô tui. Một lần ảnh đưa tui lá thơ , chong thơ ảnh nói ảnh muốn làm thân dí tui, ảnh còn cho tui tấm hình, sau tấm hình anh ghi như dì nè ,“Tặng em Lụa tấm hình làm kỷ niệm.” Tui đánh vần trật bảng họng mới ra hết câu ảnh viết. Tui dấu cô Ba tui kỹ lắm, lỡ bả biết méc dí ngoại tui là có màn tui bị chuởi thúi đầu.Chữ nghĩa tui có nhiêu đâu, nên tui hỗng viết đuợc câu nào trả lời ảnh. Chuyện tình tui tồn tại đâu chừng chục lần giao gạo , đến một ngày ảnh hỗng ghé nữa mà là con Thiết, em của ảnh tới, nó tà lẹt khoe dí cô Ba tui, anh Thắm của nó mới lấy vợ , con vợ của ảnh là con của tiệm vàng Mỹ Huê đầu chợ. Chiều đó , lúc nấu cơm , tui quăng tấm hình ảnh tặng thẳng dô ông lò cho nó cháy tiêu đi chiện tình anh bán gạo .- Chị Hai à, chị hát là chị thề hỗng yêu ai mà , yêu là dữ dội lắm lận kìa, là có mắm tay hen, có hẹn hò hen, có hung nữa đó, chuyện của chị chưa tới hồi gây cấn, chưa thấy chị bị nguời ta hôn, chưa thấy chị ngả đầu vô vai nguời ta, chưa thấy chị lén đi chơi dí nguời ta mà chị đã thề không yêu ai nữa là sao ? Phải mà chị dám dị là anh Tuấn dí anh Thắm đâu bỏ chị đi. Lần sau ai viết thơ cho chị, nhớ mang lại tui viết trả lời nguời ta cho nghen.- Thôi đi Tám , mày xúi tao dị, lỡ cái bụng tao chuơng xình lên có nuớc bà ngoại mang tao đi câu sấu, má tao mang tao xẻ ba bốn dồn mắm, chết dị hôi rình.(Viết theo lời kể của chị Hai Bánh Ít – âm điệu nói đặc biệt được dùng: Dị = Vậy theo giọng Nam nói nhanh trại thành Dậy – Dị . Âm R thành G như Ra thành Ga . Âm U thành O như Nhau = NHAO)
“Lâu hung rồi tui có kể những mảnh tình vắt vai của tui cho con nhỏ em họ thành thị của tui nó nghe, nó nghe rồi nói chửi tui muốn tắt bếp, nó hứa trả lời tình thư giùm tui, nó làm tự ái của tui nổi hung hễ nó viết được tui cũng phải viết cho được chứ, mắc gì tui phải nhờ nó viết tình thư. Hồi đó tui viết sai chính tả thấy sợ, tại tui đâu có nhiêu chữ đâu đặng viết ra chớ,tui nhẩm trong óc rồi ghi xuống giấy, sau này tui kiếm thầy học đàng hoàng, tui sửa miệng đọc cho đúng chính tả, cô giáo dậy tui người miền Bắc cổ đọc chữ nào ra chữ nấy, sau này tui biết cổ nói chữ R không hay bằng người miền Nam của tui, hai chữ S chữ X cổ cũng không nói rõ, nhưng nhờ có cổ mà tui hết viết trật.
Ừa, có chữ nghĩa rồi mấy mảnh tình sau này của tui có bài có bản, mảnh nào mảnh nấy rỡ ràng, có mảnh nho nhỏ tui mang như nơ cài trên mái tóc, có mảnh to đùng tui kết thành áo che mưa, mảnh dài hẹp tui quấn quanh giữ cổ tui cho ấm, mảnh quá chừng mảnh tui ráp thành cái túi đựng nợ ba sinh.
Mà sao nhiều mảnh vậy ta? Tui không đẹp không giàu không cao sang quyền quý, tui ngu tui khờ tui tin ba cái chuyện bà Ngoại bà Nội Má tui dậy tui từ thời tui bắt đầu qua ranh con nít, thêm ba câu hò câu vè dậy con gái chính chuyên! Mèn ơi! Cái thời tít tè xa lắc không hợp thời hợp tiết mà tui tôn tui thờ tui răm rắp tin theo, sợ bà Ngoại tui cạo đầu ném sông câu sấu, bả gả tui cái đùng cho người bả tin là tốt qúa trời tốt: “Trên đời không có thằng nào hơn nó nghen Hai! Mày lấy nó đặng có mà nhờ!”
Có ông Địa làm chứng tui hổng nói thêm, nhờ đâu không thấy tui thấy tui trao duyên nhằm tướng cướp . . .
Thủng thẳng đừng hối tui mới rỉ rả kể cho nghe, chuyện tình chớ đâu phải chuyện tào lao mà thao thao rao như rao sơn đông mãi võ, ba cái nơ cài gió bay cái một, tui nhớ có đâu ba cái, cái chuyện tình chứ cái gì, nè tui tính cho coi nghe, nói thiệt mà không tin ha, ừa mà cũng có khi không thiệt, ai moi tim moi óc ra coi được mà biết nó thiệt hay không? Cái điều tui thấy coi mòi là thiệt không trăm phần, chắc cũng giác qua một phía. Không thiệt sao theo tui miết coi tui có té có trợt mương không, đứng xa mút tít tè chớ tui có thấy bóng thấy dáng, tui qua đò cái bóng nó ngóng theo, cái dáng nó sừng sững đứng chờ cho tới hồi nào tui không biết, tại tui mắc bồng mắc bế không nhòm lại bến xưa. Tui nhớ tại cái bàn tay nóng hổi, có lần nắm tay tui phụ tui xuống đò, chị đừng hỏi ngặt tại sao tui nhớ nghen, đàn bà mà chị ánh mắt đọc được tới gan phèo lận, cái ánh mắt lồ lộ phơi cái tâm phập phồng yêu ái, tui thiệt là tiếc tại sao hồi tui còn không hỗng theo hỗng làm gan nịnh nọt ngoại tui đặng ngoại tui chấm rể, để chi cho tui lọt vô vòng nhơn duyên rồi mới trổ tình trổ cảm?
Mà nghĩ tới tui cũng nghĩ lui, ngoại tui gả tui cũng có lý có tình chớ không phải gả tại ham sang giàu phú quý, bả tính tui có nơi đặng dựa cái thời trời sụp đất đong đưa, hoảng hồn sợ cháu gái hết thời, sợ nó mang nhơ mang nhục hại thanh danh dòng họ! Mèn ơi, ba cái thanh danh đó có mang ra ăn được đâu mà hồi nẳm mấy ông mấy bà mang ra hù con hù cháu, ép nó như ép dầu phọng phải làm vầy phải làm vậy ổng bả mới hả dạ, mới thở phào không càm ràm: “Biết vậy tao đẻ cái hột vịt ăn cho nó mập!”
Nói gì con gái bị ép, mấy thằng con trai cũng bị ép y chang, tui nghe kể hoài chớ đâu, có một câu một: “Tao nuôi mày trổ mã trổ nòi, mày không theo lời, tao đập đầu chết cho mày vừa bụng!” Nghe vậy thằng nào không khiếp vía, ừa đại rồi mang con dâu về cho nó hầu hạ bà má dữ chằn, phần nó tà tà sau vài tháng cưới bỏ ra đi tìm đường thóat má! Nó đi thóat thân nó, tội con nhỏ ở lại đợi chờ, ôm con khóc mỗi chiều theo tiếng chim vịt buồn não nuột. Chị cho tui nói cho hết nghen, hễ con trai lấy vợ là phải có con liền nghen, không có con cũng là bất hiếu nghen, không nối dõi tông đường cũng vô cửa tử nghen, công nhận hồi nẳm sao mà quá đáng, tui càng nghĩ càng thấy thương ba tấm tuồng đời cô . . . đời cậu . . ., chị thêm tên vô là được ngàn ngàn chuyện, cần chi nghe hết chuyện tình tui!
autim.net 